Ο θεσμός της μαθητείας στα ΕΠΑ.Λ. και στα Ι.Ε.Κ

1.1.1 «Μεταλυκειακό έτος -Τάξη μαθητείας» των ΕΠΑ.Λ.Βάσει του άρθρου 66 του Ν.4386/2016, όπως ισχύει, που αφορά σε “Ρυθμίσεις για τα ζητήματα της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης» στο Επαγγελματικό Λύκειο (ΕΠΑ.Λ.)

προσφέρονται οι ακόλουθοι δύο κύκλοι σπουδών: 

α) Δευτεροβάθμιος κύκλος σπουδών,

β) Μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας, που αποτελεί μεταδευτεροβάθμιο κύκλο σπουδών, και ανήκει στο μη τυπικό εκπαιδευτικό σύστημα. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 του Ν.4283/2014, ο κύκλος αυτός οδηγεί στην απόκτηση Πτυχίου

Επαγγελματικής Ειδικότητας, Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, επιπέδου 5 (σύμφωνα με την κατάταξη των προσόντων στα 8 επίπεδα, όπως αυτή ορίζεται από το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων), μετά από πιστοποίηση. 

Στο Μεταλυκειακό έτος-τάξη μαθητείας εφαρμόζεται το δυϊκό πρόγραμμα εκπαίδευσης (μαθητεία) και περιλαμβάνει:

α) μαθητεία με εκπαίδευση στον χώρο εργασίας είκοσι οκτώ (28) ωρών εβδομαδιαίως, επιμερισμένων σε τέσσερις (4) ημέρες

β) εργαστηριακά μαθήματα Ειδικότητας μία (1) ημέρα την εβδομάδα για επτά (7) διδακτικές ώρες και Προπαρασκευαστικά Μαθήματα Πιστοποίησης στη σχολική μονάδα. 

Η συνολική διάρκεια του προγράμματος μαθητείας είναι εννέα (9) μήνες.

 1.1.2 Μαθητεία των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι .Ε.Κ.)

Η Μαθητεία στα Ι.Ε.Κ., η οποία ορίζεται στο εξής ως  «Πρόγραμμα Μαθητείας στο Ι.Ε.Κ.» αφορά στο 5 εξάμηνο κατάρτισης των Ι.Ε.Κ και αποτελείται από δύο μέρη:

«Πρόγραμμα Μαθητείας στο Ι.Ε.Κ.» και «Πρόγραμμα Μαθητείας στον χώρο εργασίας». Την ευθύνη υλοποίησης του Προγράμματος Μαθητείας  έχει το ΙΕΚ στο οποίο εγγράφονται οι μαθητευόμενοι. Η συνολική διάρκεια της μαθητείας ανέρχεται σε 960 ώρες και επιμερίζεται σε 192 ώρες κατάρτισης στο ΙΕΚ και 768 ώρες στον χώρο εργασίας. Η χρονική κατανομή των ωρών μεταξύ δομής κατάρτισης (ΙΕΚ) και χώρου εργασίας ανά εβδομάδα ορίζεται σε μία ημέρα στο Ι.Ε.Κ. και τέσσερις ημέρες στον χώρο εργασίας, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά στο Πρόγραμμα Σπουδών Μαθητείας. Ο αριθμός των ωρών κατάρτισης στο Ι.Ε.Κ. και μαθητείας στον χώρο εργασίας καθορίζεται σε οκτώ (8) ώρες ανά ημέρα (Υ.Α. Κ1/54877/2017).

 

1.2  Εφαρμογή «Μεταλυκειακού έτους-τάξης μαθητείας» για αποφοίτους/-ες των ΕΠΑ.Λ.

Πιλοτική εφαρμογή

Η υλοποίηση της «Πιλοτικής Τάξης Μαθητείας» ξεκίνησε κατά το σχολικό έτος 2015-16 και ολοκληρώθηκε το 2016-17 για τις εξής ειδικότητες: 

  1. Ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις (Περιφέρεια Αττικής)
  2. Σύγχρονη Επιχειρηματική Γεωργία (Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας)

 

Πρώτη φάση εφαρμογής

Από τις 36 ειδικότητες του ΕΠΑ.Λ., όπως προβλέπονται στην υπ’ αριθμ. Φ20/82041/Δ4 Υ.Α. (ΦΕΚ 1489/Β’/2016), κατά την πρώτη φάση εφαρμογής του θεσμού της μαθητείας για αποφοίτους ΕΠΑΛ, Προγράμματα Σπουδών Μαθητείας εκπονήθηκαν και αξιοποιήθηκαν για τις ακόλουθες ειδικότητες:

  1. Υπάλληλος Διοίκησης και Οικονομικών Υπηρεσιών
  2. Σχεδιαστής Δομικών Έργων και Γεωπληροφορικής
  3. Τεχνικός Φυτικής Παραγωγής
  4. Τεχνικός Οχημάτων
  5. Τεχνικός Εφαρμογών Πληροφορικής
  6. Βοηθός Νοσηλευτή
  7. Τεχνικός Ηλεκτρολογικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων και Δικτύων

 

Δεύτερη φάση εφαρμογής

Κατά τη δεύτερη φάση εφαρμογής του θεσμού της μαθητείας για αποφοίτους ΕΠΑΛ

λειτούργησαν με τα αντίστοιχα Προγράμματα Σπουδών και οι ακόλουθες ειδικότητες:

  1. Τεχνικός Τεχνολογίας Τροφίμων και Ποτών
  2. Υπάλληλος Τουριστικών Επιχειρήσεων
  3. Γραφικών Τεχνών
  4. Τεχνικός Ηλεκτρονικών και Υπολογιστικών Συστημάτων, Εγκαταστάσεων, Δικτύων και

Τηλεπικοινωνιών

  1. Τεχνικός Εγκαταστάσεων Ψύξης Αερισμού και Κλιματισμού
  2. Βοηθός Ιατρικών-Βιολογικών Εργαστηρίων
  3. Βοηθός Βρεφονηπιοκόμων
  4. Αισθητικής Τέχνης
  5. Βοηθός Φυσικοθεραπευτή

1.3 Προδιαγραφές Ποιότητας Προγραμμάτων Σπουδών

Η εφαρμογή του «Μεταλυκειακού Έτους – Τάξης Μαθητείας» για τους απόφοιτους και τις απόφοιτες των ΕΠΑ.Λ. βασίζεται σε Προγράμματα Σπουδών (Π.Σ.) Μαθητείας που καταρτίζει

το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (Ι.Ε.Π.), τα οποία πληρούν τις προδιαγραφές ποιότητας, που θέτει το εγκεκριμένο Πλαίσιο Ποιότητας (υπ’ αριθμ. 26385 Υ.Α., ΦΕΚ

491/Β’/2017 και υπ’ αριθμ. 26412 Υ.Α., ΦΕΚ490/Β/2017), καθώς και τα κριτήρια που είναι συμβατά με τα ισχύοντα αντίστοιχα πιστοποιημένα επαγγελματικά περιγράμματα του

ΕΟΠΠΕΠ.

Κατά τη διάρκεια του «Μεταλυκειακού Έτους-Τάξης Μαθητείας» πραγματοποιούνται:

Α. «Πρόγραμμα εργαστηριακών μαθημάτων της ειδικότητας», συνολικής διάρκειας διακοσίων τριών (203) ωρών. Το πρόγραμμα αυτό διδάσκεται μία (1) ημέρα την εβδομάδα για επτά (7) διδακτικές ώρες από εκπαιδευτικό προσωπικό του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σε Ε.Κ. ή/και σε Σχολικά Εργαστήρια των ΕΠΑ.Λ. Σε περίπτωση που δεν πραγματοποιείται η διδασκαλία κάποιων ωρών για οποιονδήποτε λόγο, οι διδακτικές ώρες αναπληρώνονται μέχρι την ολοκλήρωση της συνολικής διάρκειας του προγράμματος εργαστηριακών μαθημάτων της ειδικότητας.

 

Β. «Πρόγραμμα εκπαίδευσης στον χώρο εργασίας», διάρκειας είκοσι οκτώ (28) ωρών εβδομαδιαίως, επιμερισμένο σε τέσσερις (4) ημέρες, εξαιρουμένων των εβδομάδων που περιλαμβάνουν επίσημες αργίες και του χρονικού διαστήματος που ο εργοδότης παραμένει κλειστός. 

  1. Βάσει του άρθρου 10 του Ν. 4186/2013, όπως τροποποιήθηκε με τους Ν.4310/2014 και Ν.4327/2015: «Τα αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (Π.Σ.) του «Δευτεροβάθμιου και Μεταδευτεροβάθμιου Κύκλου Σπουδών» και του Προπαρασκευαστικού Προγράμματος Πιστοποίησης, του Επαγγελματικού Λυκείου καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, ύστερα από γνώμη του Ι.Ε.Π. και περιλαμβάνουν: 

α) Σαφώς διατυπωμένα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα, που αναλύονται σεγνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες ανά μάθημα, τομέα και ειδικότητα.

β) Διδακτέα ύλη διαμορφωμένη, σύμφωνα με τα επιδιωκόμενα μαθησιακά αποτελέσματα κάθε μαθήματος. Η διδακτέα ύλη των μαθημάτων εργαστηριακής εκπαίδευσης συνοδεύεται από παράρτημα, που περιγράφει τον απαιτούμενο εργαστηριακό εξοπλισμό για την υλοποίησή τους.

γ) Οδηγίες διδασκαλίας, συμπεριλαμβανομένων και των διδακτικών τεχνικών, των μεθόδων διδασκαλίας και των ενδεδειγμένων εποπτικών μέσων».

  1. Τα κατά την προηγούμενη παράγραφο Προγράμματα Σπουδών διαμορφώνονται, σύμφωνα με τις κατευθύνσεις του ευρωπαϊκού συστήματος πιστωτικών μονάδων για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση (European Credit System for Vocational and Education and Training – ECVET), που περιγράφεται στη Σύσταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 18ης  Ιουνίου 2009 για τη θέσπιση του ευρωπαϊκού συστήματος πιστωτικών μονάδων για την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση (2009/C 155/02)
  1. Για τη διαμόρφωση των Π.Σ. κάθε Τομέα και Ειδικότητας λαμβάνονται υπόψη, εφόσον υπάρχουν, και τα σχετικά επαγγελματικά περιγράμματα που πιστοποιούνται από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π., σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 3 του .3369/2005 ». 

 

Συνεπώς, στα Π.Σ. του «Μεταλυκειακού έτους-τάξης μαθητείας», συνολικής διάρκειας 203 ωρών, οι 161 ώρες κατανέμονται σε επιμέρους μαθησιακά πεδία/ενότητες (modules), ενώ οι 42 ώρες αφορούν στη «Ζώνη Ευέλικτου Προγράμματος μαθητείας». Η ενότητα με τίτλο «Ζώνη Ευέλικτου Προγράμματος Μαθητείας» εντάσσεται στο Π.Σ. με σκοπό να δώσει στην Εργαστηριακή Εκπαίδευση του «Μεταλυκειακού έτους-τάξης Μαθητείας» στοιχεία ευελιξίας σε ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και ενδιαφέροντα των μαθητευομένων αλλά και στοιχεία προσαρμοστικότητας του Π.Σ. σε τοπικές ή άλλου τύπου ιδιαιτερότητες. Πιο συγκεκριμένα, η διάρκειά της δεν υπερβαίνει το 20% των ωρών του συνολικού προγράμματος, ήτοι 42 ώρες

(σε σύνολο 203 ωρών). Οι εκπαιδευτικοί -κατά την κρίση τους και μετά από διερεύνηση των εκπαιδευτικών αναγκών των μαθητευομένων- καλούνται να αξιοποιήσουν αυτές τις ώρες είτε στο τέλος του Προγράμματος είτε εμβόλιμα μεταξύ των υπολοίπων ενοτήτων. Στο πλαίσιο της Ζώνης Ευέλικτου Προγράμματος Μαθητείας δύνανται είτε να εξειδικεύονται περαιτέρω στοιχεία του υπόλοιπου προγράμματος είτε να εισάγονται νέα στοιχεία που σχετίζονται με την ειδικότητα. Τονίζεται ότι για την πιστοποίηση των μαθητευομένων το περιεχόμενο των εν λόγω ωρών δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και η πιστοποίηση βασίζεται στοπεριεχόμενο των υπολοίπων (161) ωρών.